Nie ulega wątpliwości, że od pewnego czasu polski rynek pracy jest rynkiem pracownika, a nie pracodawcy. Brakuje pracowników. Z tych względów wielu pracodawców decyduje się na ściąganie pracowników zza granicy. Walkę o pracownika można wygrać m.in. poprzez wskazanie mu, iż zatrudnienie w Polsce będzie związane z szeregiem benefitów, w tym socjalnych. W przypadku cudzoziemców mających dzieci dużym plusem będzie możliwość uzyskania świadczenia wychowawczego, znanego powszechnie świadczeniem 500+.
Mając to na uwadze, chciałabym wskazać, jak wygląda kwestia uzyskiwania świadczenia 500+ przez cudzoziemców i jakie wymogi należy spełnić by to świadczenie otrzymać.
Ustawa o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci wprost wskazuje, iż prawo do uzyskania 500+ będzie przysługiwało również cudzoziemcom, którzy będą spełniać określone warunki. W praktyce, z punktu widzenia obywateli spoza UE o takie świadczenia będą mogły ubiegać się osoby spełniającej jeden z warunków:
- posiadające zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, jeśli dziecko zamieszkuje z cudzoziemcem w Polsce;
- posiadające kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy” w związku z zezwoleniem na pobyt powyżej 6 miesięcy, jeśli dziecko zamieszkuje z cudzoziemcem w Polsce;
- posiadające zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa lub w celu mobilności długoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż, w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa wydane na powyżej 9 miesięcy, jeśli dziecko zamieszkuje z cudzoziemcem w Polsce;
- posiadające zezwolenia na pobyt czasowy w celu prowadzenia badań naukowych lub w celu mobilności długoterminowej naukowca wydanym na powyżej 6 miesięcy, jeśli dziecko zamieszkuje z cudzoziemcem w Polsce;
- posiadające wizę krajową wydaną w celu prowadzenia badań naukowych lub prac rozwojowych wydaną na powyżej 6 miesięcy, jeśli dziecko zamieszkuje z cudzoziemcem w Polsce;
- posiadające zezwolenie na pobyt w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej pracownika kadry kierowniczej, specjalisty lub pracownika odbywającego staż w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa wydane na powyżej 9 miesięcy, jeśli dziecko zamieszkuje z cudzoziemcem w Polsce;
- posiadające zezwolenie na pobyt w związku z korzystaniem z mobilności krótkoterminowej naukowca wydanym na powyżej 6 miesięcy, jeśli dziecko zamieszkuje z cudzoziemcem w Polsce.
Z powyższego wynika, że jeśli będziemy chcieli ściągnąć do siebie pracownika i będziemy chcieli wskazać mu, że będzie mógł uzyskać 500+, będzie to możliwe, o ile dziecko zamieszka razem z cudzoziemcem w Polsce.
Powyżej są przedstawione warunki ogólne. Może być tak, że dwustronne umowy międzynarodowe będą przewidywały wzajemny dostęp do tego typu świadczeń, a zatem istnieje szansa, że również cudzoziemcy niespełniający powyższych warunków będą mogli otrzymać 500+.
Niestety, na co również warto zwrócić uwagę – ustawa wyłączyła możliwość ubiegania się o 500+ dla osób, które przebywają w Polsce w celu podjęcia pracy sezonowej. Nie będzie również możliwe uzyskanie takiego świadczenia, jeśli podstawą pobytu w Polsce jest wiza.
Z praktycznego punktu widzenia warto zwrócić uwagę na to, jak wygląda kwestia uzyskiwania świadczeń 500+ przez cudzoziemców posiadających kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”. Jest to największa grupa pracowników.
W ostatnim czasie w przepisach pojawiła się istotna zmiana, poszerzająca w istocie zakres osób, które będą mogły skutecznie ubiegać się o 500+. Wcześniej, w zasadzie urzędy odmawiały wydawania świadczenia 500+ osobom, których małżonek/drugi z rodziców dziecka nie miał w Polsce ważnego zezwolenia lub przebywał za granicą. Taką praktykę sankcjonowały sądy administracyjne, również NSA, który zgadzał się z tym, że do uzyskania świadczenia potrzebny jest legalny pobyt w Polsce obojga rodziców dziecka (por. wyrok NSA z 13 czerwca 2018 r., sygn. akt I OSK 135/18).
Od 1 lipca 2019 r. złożenie wniosku o 500+ będzie uznane za skuteczne, jeśli tylko jeden z rodziców będzie w Polsce, a dziecko będzie razem z nim mieszkało. Wynika to ze zmiany art. 1 ust. 2 pkt 2 lit. d ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Wcześniej przepis ten pozwalał na uzyskanie 500+ osobom posiadającym kartę pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”, jeżeli „zamieszkują z członkami rodzin”. Obecnie świadczenie to zostanie przyznane osobom, które posiadają taką kartę, jeśli „zamieszkują z dziećmi”.
Została zatem wprowadzona subtelna różnica, która w praktyce powoduje, że jeśli jeden z rodziców pracuje w Polsce i mieszka z dzieckiem – może uzyskać 500+. Obecnie urzędy nie powinny już wydawać decyzji odmownych w sytuacjach, gdzie tylko jeden z rodziców przebywa w Polsce z dzieckiem. To pozytywna zmiana.
Dzień dobry!